Κόλεριτζ, Σάμουελ Τέιλορ

(Samuel Taylor Coleridge, Ότερι Σεντ Μέρι, Ντέβονσαϊρ 1772 – Λονδίνο 1834). Άγγλος ποιητής, κριτικός και φιλόσοφος. Ήταν γιος προτεστάντη πάστορα και σπούδασε στο Jesus College του Λονδίνου, στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, σχολείο αυστηρό και με ουμανιστική κατεύθυνση. Εκεί, ο νεαρός και συνεσταλμένος Κ. διακρίθηκε χάρη στην πρώιμη πνευματική του ανάπτυξη και εκδήλωσε ενδιαφέρον για τα επαναστατικά γεγονότα της Γαλλίας. Το 1789, με το ποίημα Η κατάληψη της Βαστίλης, απηύθυνε ύμνο στην ελευθερία, για να καταδικάσει αργότερα την επαναστατική τρομοκρατία στο θεατρικό έργο Η πτώση του Ροβεσπιέρου (1794), που έγραψε σε συνεργασία με τον φίλο του, Σάουθι. Αργότερα ο Κ. φανέρωσε την ευρύτητα των ενδιαφερόντων που έκτοτε τον χαρακτήριζε. Με τον φίλο του, Σάουθι, κατέστρωναν ουτοπικά σχέδια για μια ιδανική κοινωνία (την παντισοκρατία), την οποία θα ίδρυαν δώδεκα ζευγάρια νέων σε κάποια έρημη περιοχή της Αμερικής. Μαζί με τον Γουέρντζγουερθ έγραψε και δημοσίευσε τις Λυρικές μπαλάντες (1798), έργο το οποίο αποτέλεσε το μανιφέστο του αγγλικού ρομαντισμού· σε αυτές περιλαμβάνεται το περίφημο ποίημα Ρίμα του γερο-ναύτη, έργο γεμάτο μουσικότητα, που αιωρείται σε μια σχεδόν ονειρική ατμόσφαιρα. Το 1798-99 ταξίδεψε στη Γερμανία, όπου επηρεάστηκε από τη γερμανική λογοτεχνία και την ιδεαλιστική φιλοσοφία και έγινε ο προπαγανδιστής της στην Αγγλία, μεταφράζοντας τον Βαλενστάιν του Σίλερ. Ανήσυχος χαρακτήρας και με πολλά ενδιαφέροντα, υπέφερε από μια ανίατη αβουλία, που αφενός τον ωθούσε να καταφεύγει όλο και συχνότερα στο όπιο και αφετέρου τον έκανε να ζει με τα βοηθήματα των φίλων και θαυμαστών του. Από τα ποιήματά του –εκ των οποίων αξίζει να αναφερθούν επίσης τα Κρίσταμπελ και Κουμπλάι Χαν (1817)– τα ωραιότερα είναι εκείνα όπου η φανταστική αναπόληση μακρινών και εξωτικών οραμάτων ή η προσπάθειά του να καταστήσει πραγματικό και απτό το υπερφυσικό συνοδεύονται από μια έξοχη μουσικότητα στον στίχο και από τη σοφή χρήση αρχαϊσμών και ρυθμοτονικών μέτρων. Αυτά τα ποιήματα συγκαταλέγονται στα καλύτερα δείγματα του αγγλικού ρομαντισμού. Ως φιλόσοφος ο Κ. απομακρύνθηκε από τον εμπειρισμό και τον ορθολογισμό, χωρίς πάντως να κατορθώσει να διατυπώσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα. Ωστόσο, χάραξε ορισμένες βασικές γραμμές, πάνω στις οποίες κινήθηκε ο αγγλικός ιδεαλισμός του 19ου αι. (Βοηθήματα για σκέψη, 1825), καθώς και οι συλλογές σημειώσεων που εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του. Περισσότερο επιτυχημένος ως κριτικός, ο Κ. έκανε ιδιαίτερα διεισδυτικές αναλύσεις και άσκησε σημαντική επίδραση στην αγγλική λογοτεχνική κριτική του 19ου αι. Ό,τι απέμεινε από το κριτικό του έργο, κυρίως σε μορφή διαλέξεων (σημαντικές είναι οι μελέτες του για τον Σαίξπηρ και η επανεκτίμηση του Δάντη), βρίσκεται συγκεντρωμένο στη Λογοτεχνική Βιογραφία (1817), στις σημειώσεις Κουβέντεςγύρω από το τραπέζι, που εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του (1835) και στο έργο Η ψυχή του ποιητή (1805). Ο Άγγλος ποιητής και φιλόσοφος Σάμουελ Τέιλορ Κόλεριτζ, σε προσωπογραφία του 19ου αι.